Με αφορμή τη δημοσιοποίηση έκθεσης εμπορικής εταιρείας, στην οποία εμφανίζονται τέσσερις περιοχές του δήμου Θέρμης (Βασιλικά, Πλαγιάρι, Καρδία και Θέρμη) να παρουσιάζουν υψηλό ετήσιο μέσο όρο συγκέντρωσης αιωρούμενων μικροσωματιδίων ΡΜ2,5 κατά το έτος 2022 ο δήμος Θέρμης επισημαίνει τα εξής:
Ο δήμος Θέρμης έχει σχεδιάσει, και υλοποιεί σταδιακά, ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική, που περιλαμβάνει μελέτες, δράσεις και έργα σε όλους τους τομείς που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον, και στοχεύει στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ανάδειξη του φυσικού τοπίου της περιοχής.
Στο πλαίσιο αυτό, πέρα από τις υπόλοιπες δράσεις που υλοποιεί, ο δήμος Θέρμης, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τομέα Εφαρμοσμένης Φυσικής του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, και τον υπεύθυνο καθηγητή, διευθυντή του Εργαστηρίου, κ. Ανδρέα Καζαντζίδη, συμμετέχει σε ερευνητικό πρόγραμμα με αντικείμενο τη διερεύνηση των χωρικών και χρονικών μεταβολών των συγκεντρώσεων των αιωρούμενων σωματιδίων στην περιοχή του δήμου, με ιδιαίτερη έμφαση στις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών.
Για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν εγκατασταθεί 28 μετρητές συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων σε επιλεγμένες θέσεις, σε όλους σχεδόν τους οικισμούς του δήμου. Πρόκειται για το πιο πυκνό δίκτυο μετρητών συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων στην Ελλάδα. Με τις συσκευές αυτές γίνονται μετρήσεις της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, και τα δεδομένα αποστέλλονται στον κεντρικό υπολογιστή του Πανεπιστημίου Πατρών, μέσω wifi, σε πραγματικό χρόνο, όπου γίνεται η επεξεργασία τους. Επιπλέον, γίνονται μετρήσεις σε τακτά διαστήματα με κινητή μονάδα του Πανεπιστημίου Πατρών, στο οδικό δίκτυο, για να καλυφθεί μεγαλύτερη έκταση από αυτή που καλύπτουν οι σταθεροί μετρητές.
Όλες οι μετρήσεις προβάλλονται σε πραγματικό χρόνο και στην ιστοσελίδα του δήμου (www.thermiair.gr) με στόχο την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα ανά πάσα στιγμή. Υπάρχουν επίσης και τα αποτελέσματα των μετρήσεων και τα συμπεράσματα για τη χρονική και χωρική διακύμανση της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων.
Το δίκτυο μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης του δήμου Θέρμης είναι το δεύτερο δίκτυο που έγινε στην Ελλάδα, έπειτα από εκείνο της Πάτρας και το πιο πυκνό αν λάβει κανείς τον αριθμό των σταθμών σε σχέση με τον πληθυσμό του δήμου. Μετράει όχι μόνο τα PM2.5 αλλά και τα PM1 που είναι ακόμη πιο σημαντικά. Είναι επίσης το πρώτο με τη δυνατότητα να φαίνονται οι μετρήσεις σε πραγματικό χρόνο, στατιστικά για τους σταθμούς, χάρτες και εφαρμογή για κινητά.
Οι σταθμοί του δήμου Θέρμης είναι από τους πρώτους που έχουν ενταχθεί στην ΠΑΝΑΚΕΙΑ (https://panacea-ri.gr/, Πανελλαδική υποδομή για τη μελέτη της ατμοσφαιρικής σύστασης και κλιματικής Αλλαγής). Στο πλαίσιο αυτό, οι διαδικασίες βαθμονόμησης και ελέγχου των μετρήσεων είναι πολύ προσεκτικές. Έτσι, πέρα των τιμών που παρουσιάζονται σε «πραγματικό χρόνο», ακολουθείται περαιτέρω επεξεργασία για τα τελικά νούμερα και συμπεράσματα.
Για το θέμα το οποίο προέκυψε ο κ. Ανδρέας Καζαντζίδης, καθηγητής, διευθυντής Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστήμιο Πατρών και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος thmeriair.gr αναφέρει τα εξής: «Η ποιότητα αέρα στο Δήμο Θέρμης είναι στη συντριπτική διάρκεια του χρόνου καλή (κλίμακα 0-10 μg/m³) ή ικανοποιητική (10-20 μg/m³). Όπως σε όλες τις περιοχές, οι συνθήκες μπορεί να επιβαρύνονται, ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες, κατά τις βραδινές ώρες λόγω της καύσης ξύλου. Λαμβάνοντας υπόψη την πυκνότητα του πληθυσμού και τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες, είναι αδύνατον ο Δήμος Θέρμης να εμφανίζει τα επίπεδα συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων που παρουσιάζονται σε δημοσιεύματα. Είμαστε στην εποχή των αισθητήρων, των ανοικτών δεδομένων και των πολλών μετρήσεων, οι οποίες όμως οδηγούν σε τεκμηριωμένα συμπεράσματα μόνο όταν αναλυθούν επιστημονικά. Η άκριτη χρήση ενδείξεων αισθητήρων και μάλιστα από εταιρείες που δρουν εμπορικά στο χώρο αυτό, δεν μπορούν να αποτελούν αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης. Οι συνθήκες ποιότητας αέρα στο Δήμο Θέρμης, μετά την προβλεπόμενη επιστημονική επεξεργασία, παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα www.thermiair.gr, ενώ η συνολική αποτίμηση γίνεται έπειτα από περαιτέρω επιστημονική ανάλυση».
Το έτος 2022
Περαιτέρω, με βάση τα στατιστικά στοιχεία όλων των μετρήσεων για το έτος 2022 τα συμπεράσματα για τις τέσσερις περιοχές που αναφέρονται στην έκθεση της εμπορικής εταιρείας ως πλέον επιβαρυμένες, τις περιοχές Βασιλικών, Πλαγιαρίου, Καρδίας και Θέρμης, είναι τα εξής:
1. Βασιλικά: Κατά τους τέσσερις χειμερινούς μήνες (Δεκέμβριος – Μάρτιος) η συγκέντρωση των ΡΜ2,5 σωματιδίων κυμάνθηκε σε επίπεδα της τάξης από 25–32 μg/m³. Όλους τους υπόλοιπους μήνες η συγκέντρωση ήταν κάτω των 10 μg/m³.2. Πλαγιάρι: Κατά τους τέσσερις χειμερινούς μήνες (Δεκέμβριος – Μάρτιος) η συγκέντρωση των ΡΜ2,5 σωματιδίων κυμάνθηκε σε επίπεδα της τάξης από 22–25 μg/m³. Όλους τους υπόλοιπους μήνες η συγκέντρωση ήταν κάτω των 10 μg/m³.3. Καρδία: Κατά τους τέσσερις χειμερινούς μήνες (Δεκέμβριος – Μάρτιος) η συγκέντρωση των ΡΜ2,5 σωματιδίων κυμάνθηκε σε επίπεδα της τάξης από 19–22 μg/m³. Όλους τους υπόλοιπους μήνες η συγκέντρωση ήταν γύρω στα 10 μg/m³ ή και κάτω απ’ αυτό.4. Θέρμη: Στην Κοινότητα της Θέρμης υπάρχουν επτά σταθμοί μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αναλόγως της θέσης στην οποία βρίσκεται ο καθένας, διαφοροποιούνται και τα αποτελέσματα των μετρήσεων. Το γενικό συμπέρασμα, ωστόσο, είναι παρόμοιο. Δηλαδή κατά τους χειμερινούς μήνες η συγκέντρωση των μικροσωματιδίων είναι αυξημένη σε κάποιες περιοχές (όχι σε όλες), ενώ τους υπόλοιπους μήνες είναι κάτω των 10 μg/m³.
Με βάση τις αναλυτικές μετρήσεις, ανά ημέρα και ώρα του 24ωρου, όλων των προηγούμενων ετών και την επεξεργασία των δεδομένων καθώς και από την επιτόπια παρατήρηση εκ μέρους του επιστημονικού δυναμικού του Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τομέα Εφαρμοσμένης Φυσικής του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό τον κ. Καζαντζίδη, συντάσσονται εκθέσεις στις οποίες περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια οι ατμοσφαιρικές συνθήκες ανά περιοχή. Επίσης υπάρχει αιτιολόγηση αυτών των αποτελεσμάτων ως προς τις πηγές των ατμοσφαιρικών ρύπων.
Κοινή συνισταμένη είναι ότι οι αυξημένες συγκεντρώσεις των ΡΜ2,5 σωματιδίων κατά τους χειμερινούς μήνες οφείλονται κατά κύριο λόγο στην καύση του ξύλου, εξ αιτίας της λειτουργίας των τζακιών. Αναλόγως, δε, των τοπικών κλιματολογικών συνθηκών (μικροκλίμα της κάθε περιοχής, υγρασία, αερισμός κ.λπ.) οι συγκεντρώσεις παρουσιάζουν διακυμάνσεις.
Το γενικό συμπέρασμα, πάντως, είναι ότι η ποιότητα του αέρα, με βάση τη συγκέντρωση των μικροσωματιδίων ΡΜ2,5, στη συντριπτική πλειονότητα των περιοχών του δήμου Θέρμης, κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου είναι από καλή (κλίμακα 0-10 μg/m³) έως ικανοποιητική (10-20 μg/m³).
Ακόμη και στη χειμερινή περίοδο, οι συνθήκες ποιότητας αέρα παραμένουν καλές ή ικανοποιητικές κατά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες, ενώ, όταν δεν ευνοούν οι ατμοσφαιρικές συνθήκες, σε κάποιες περιοχές, η ποιότητα της ατμόσφαιρας επιβαρύνεται κατά τις ώρες 18:00-23:00.
